01 - TRANH HẢ !!!... CÓ GÌ MÀ MÊ DỮ DZẬY?

ĐÔI LỜI TRƯỚC KHI VÀO TRUYỆN.

Xin bày tỏ ngắn gọn!

Đây là sự kiến trải trong cuộc sống vì mưu sinh cộng thêm sự đam mê của tôi mà trở thành câu chuyện. Có thật. Không hư cấu. Không tâng bốc, che đậy. Có thể sẽ là niềm vui hay nỗi buồn khi bạn nhận thấy mình là nhân vật trong chuyện kể. Hãy thứ lỗi vì nếu không có bạn, sẽ không thành câu chuyện. Cho nên hay dở cũng đã xảy ra. Ai biểu... Chắc chắn trong quan hệ xã hội có đôi lúc mình cũng trở thành trò hề cho thiên hạ khen chê. Có sao đâu! Mình vẫn phây phây mà! Đúng hông? Làm sao tránh khỏi cãi lỗ miệng thế gian! Thôi! Thông cảm đi. Tất cả rồi cũng qua. Chỉ có câu chuyện của chúng ta là tồn tại và rất vui khi thấy bạn cười toe hay nghe tiếng chửi đổng.

         Một lần nữa. Rất mong được sự tha thứ khi thấy có hay không bóng dáng của bạn trong câu chuyện này. Tất cả cũng chỉ vì nhớ hay quên mà ra.

( T.B Đổi tên hết rồi.... Bạn mà khui ra mọi người biết ráng chịu....Tui không chịu trách nhiệm đâu nha....)

                                                                                            

 Cauminhngoc 09/2012

                                                       

  

                                  

 1 - BÀI HỌC ĐẦU TIÊN.

    

      - Anh mua chưa?!?!

      Vinh hỏi dồn khi tôi vừa nhắc đến tên tác giả của bức tranh.

      - Đâu có mua! Tôi cầm bức tranh ghé ông Thành đưa cho ổng xem và hỏi về tác giả này có tên tuổi gì trên thị trường không. Ông cho biết  tác phẩm này do hai người cùng vẽ, tôi chỉ còn nhớ được một người tên là Hùng Bội Song và chê vẽ không đẹp, chả có tiếng tăm gì nên đem trả rồi. Tôi trả lời.

      Bức tranh được vẽ bằng mực nho màu trên giấy xín chỉ, cỡ khoảng 3Ocm x 7Ocm theo lối tả ý (phóng bút). Toàn cảnh bức tranh mô tả mấy cành đào từ dưới vút lên loáng thoáng ít lá màu xanh và điểm xuyết những đóa hoa màu đỏ trông thật đơn giản. Quả là không lấy gì cho đẹp hay hấp dẫn dưới cặp mắt phàm tục chập chờn mới vào nghề như tôi này tí nào! Một thằng chân đất, chủ yếu là thích hoa hòe, hoa sói chứ có được mấy lăm hơi về tầm hiểu biết về tranh thủy mặc thì làm sao mà hiểu được thế nào là nét bút có uy lực như long thăng, hổ vờn của những bậc cao thủ tài danh. Đã ngu ngơ, mù tịt mọi thứ về tranh thì chớ, ông Thành lại cấy cho cái ý tưởng. “ Tranh vẽ theo truyền thống xưa cũ đã lỗi thời không đẹp bằng các trường phái hiện đại ”. Chắc nghĩ là lời nói không thực, khó vực được niềm tin nên ông nhiệt tình ôm một tụng sách ra giới thiệu, minh họa cho tôi tận mục sở thị bằng những cuốn cataloge triển lãm tranh của một số tân phái mà ông đã dày công sưu tầm được. Ông còn khẳng định với tôi rằng loại tranh thủy mặc đang được ưa chuộng nhất hiện nay không ai khác ngoài  phái Tân Lĩnh Nam do Họa sĩ Triệu thiếu Ngang ( 1905 – 1996 ) khởi xướng. Ông cũng nói cho tôi biết là họa sĩ Lương thiếu Hàng ( 1911 – 1976 )  một người đã thành danh trong lãnh vực họa phái cổ mà khi thấy phong cách mới của Lĩnh Nam, Lương thiếu Hàng đã say mê vứt bỏ cách vẽ theo lối cũ mà cầu học cái mới tân kỳ hơn. Có thể nói rằng ông Hàng là người Hoa đầu tiên tại Việt Nam theo học Tân phái Lĩnh Nam  này rồi sau đó mở lớp quảng bá ( Khoảng 1960 mở trường dạy vẽ lấy tên Đông Phương Nghệ Uyển tại Cholon. Theo Phạm hoàng Quân ). Dưới sự hướng dẫn của ông  họa phái này đã phát triển rất mạnh trong cộng đồng người Hoa ở Cholon. Đại đa số đệ tử của ông Lương thiếu Hàng sau này đều thành danh như Lý tùng Niên, Mạc ái Hoàn, Ngô ngọc Anh, Triệu vĩ Hùng v.v..( Muốn biết rõ hơn hãy tìm cuốn triển lãm tranh của bệnh viện Sùng Chính xuất bản trước năm 1975. Trong quyển sách đã giới thiệu được hầu hết nhóm này lúc đương thời ).

 Hai bức tranh của Triệu thiếu Ngang. (Nguồn trên mạng Internet)



       Ông Lý tùng Niên là đệ tử thuộc hàng thứ nhất của ông Lương, sau này cũng đã sáng lập ra Nam Tú Nghệ Uyển mở lớp truyền bá theo lối Lĩnh Nam, có phòng trưng bày tranh và giao dịch nằm cùng mé, cách cỡ vài trăm thước Tây với Nhà hàng tiệc cưới to oành rất nổi tiếng trước 1975 có tên gọi trùng với con đường Đồng Khánh tại miệt Quận 5 Cholon. Hàng ngày ông đều đều đến đây dạy vẽ và gặp gỡ mọi người. ( Địa chỉ ở số mấy tôi quên mất vì chỉ có một lần ghé thăm vào dịp cầm bộ tứ bình Tùng Cúc Trúc Mai (04 tắm) của họa sĩ Á Sĩ vẽ trên lụa Hàng Châu đề tặng Cụ Thượng Chi Phạm Quỳnh và một bức thư pháp của Phùng quốc Tài đến nhờ ông cho ý kiến. Sau này ông chuyển qua chỗ khác tôi không biết vì quá bận rộn không có dịp ghé thăm ông ). Trước khi thành lập Nam Tú nghệ Uyển ông Lý sống như ẩn dật, ít tham gia sinh hoạt về hội họa trong cộng đồng xã hội. Có lẽ ông bận phải cai quản một cơ sở sản xuất đinh sắt, thép. Chỉ có những lúc rảnh rang ông ghé thăm bạn bè thân thiết để trao đổi về thư pháp, thi ca, nghệ thuật..v.v.. Chính trong giai đoạn này mà tôi đã có dịp gặp ông đôi buổi mỗi tuần tại nhà ông Thành để nghe và lãnh giáo ông về những cái hay, cái tuyệt cùng sự kỳ diệu trong những nét bút, mảng mực của những bậc tài danh trong tranh thủy mặc. Tuổi đã trên bảy mươi nhưng nhìn như mới gần sáu chục râu tóc còn đen nhay nháy. Mỗi khi có ai đó nói về tuổi tác của mình. Ông cười…nửa đùa nửa thật nói là lúc xưa ông phải khai tăng tuổi để trốn quân dịch nên bây giờ trông mới trẻ trung như vậy… Tầm vóc trung bình, có phần hơi gầy chút nhưng không sao vì đó là kích cỡ tầm tầm của người Châu Á mà ! Nói không rành tiếng Việt cho lắm, nhưng lúc nghe thì cũng không đến nỗi là không hiểu ý của ông. Tính tình hòa nhã, điềm đạm, khiêm nhường dễ gần gũi. Theo lời ông Thành tán tụng thì thày Lý còn là một người uyên bác về các bộ môn văn, thi, thư, họa. Tôi không rõ lắm về chuyện này nhưng rất ngưỡng mộ và kính mến về nhân cách cũng như về tài năng thư họa của ông.

Thư Pháp của Họa sư Lý tùng Niên đề tặng Phạm văn Cầu.

                            Mực nho trên giấy súc thời bao cấp. Cỡ  25cm x 44cm. (1984)

     Lý tùng Niên. Sơn thủy. Mực nho trên giấy. Cỡ 58cm x 80cm.Vẽ trước năm 1975.

Ngô ngọc Anh. Sơn thủy. Mực nho trên giấy. Kích thước: 59cm x 119cm. Năm vẽ: 1973. Chữ ký và con triện gần mé phải dưới.

          Trở lại chuyện tranh của họa phái Tân Lĩnh Nam. Khi nào có dịp bạn được xem tranh của HS Triệu thiếu Ngang vẽ, bạn sẽ có cảm nhận ngay nó đẹp và độc đáo như thế nào liền. ( Xin nhớ cho! Phải xem chính tranh ông Ngang mới được, chứ chỉ xem tranh của các đệ tử thì…không thể ngấm hết cái tinh diệu đâu). Chính vì đã được thấy và giờ lại nghe ông Thành nói như vậy. Tôi đâm nản nên đã không cầm bức tranh của tác giả Hùng bội Song lên hỏi Vinh. Thật ra lúc mới ở nhà đi tôi cũng có ý định sẽ mang lên hỏi hắn.

      

      - Sao anh không chạy lên hỏi tôi? Vinh có vẻ khó chịu.

      - Tôi thấy nó vẽ đơn giản quá nhìn không đẹp đem lên làm phiền anh không đáng. Tôi nói.

      -  Sao lại phiền? Anh dở quá! Anh có biết là anh đã bỏ đi cơ hội sở hữu một bức tranh quí không? Trong bức này theo như lời ông Thành chỉ có hai người chứ đúng ra là nó có ba chị em ruột lận. Họ thường vẽ chung với nhau. Ba chị em nhà này có địa vị rất cao trong xã hội Trung Quốc rất am hiểu về hội họa lại thích vẽ. Tranh của nó  hiếm lắm, ít có trên thị trường, nên giá khá đắt, có bức mắc hơn cả tranh của Trương đại Thiên là chuyện bình thường. Nhìn tôi một chút như để nghỉ lấy hơi Vinh nói tiếp. ( Không biết hắn có nói quá không…)

      - Anh phải nhớ bài học này! Chơi tranh nên hỏi những người mua bán vì những người này họ có nhiều cơ hội tiếp xúc với các thể loại tranh. Đồng thời họ có điều kiện tiếp cận, va chạm thị trường, họ có tầm nhìn rộng, có kinh nghiệm cho nên họ nhạy bén dễ nắm bắt giá trị và kinh tế hơn mặc dầu tay nghề chuyên môn họ không thể nào bằng các hoạ sĩ. Còn các hoạ sĩ thì ngược lại. Họ có tài năng. Nhưng thông thường họ hay mang nặng tính chủ quan hoặc say mê một vài trường phái nào đó. Đúng sở thích! Họ ca ngợi tới tận mây xanh còn không đúng ý! Họ chê có máy xúc đào lỗ chôn cũng không kịp. Nhưng nói cho cùng, khi bước vào lãnh vực mua bán hay sưu tập tranh cũ cổ nó là cả một vấn đề không thể nói xuông. Muốn thẩm định giá trị đích thực một tác phẩm mỹ thuật?  Không đơn giản chút nào. Nó đòi hỏi người chơi phải nắm bắt được những yếu tố phức tạp về chuyên môn lẫn kinh nghiệm nghề nghiệp. Phải biết nhiều hiểu rộng. Dựa vào đó mà đánh giá, định mức xem nó ở tầm cỡ nào để mà giải quyết. Nó khắt khe như vậy đó khi anh muốn chọn nó làm lẽ sống cho mình. Tóm lại nếu thuần về chuyên môn thì đi hỏi các họa sĩ. Còn nặng về thương trường thì không ai hơn các nhà mua bán. Nếu có điều kiện thuận lợi thì hay nhất là nên tham khảo một vài người cho chắc đừng có chủ quan, hấp tấp mà hỏng việc như chuyện vừa xảy ra. Anh phải nhớ!

      Vinh nói một hơi làm tôi suy nghĩ tiếc ngốt người, thầm trách sự ngu ngốc của mình đã không chịu cầm lên hỏi hắn. Biết tìm nơi đâu anh bạn có bức tranh kia bây giờ? Chuyện xảy ra đã hơn một tuần nay rồi. Mặc dầu là khách vãng lai nhưng chủ nhân đã dễ dãi để lại cho tôi có thời gian hai ngày để thẩm định. Một bài học nhớ đời không khi nào quên. Tôi đành an ủi tại mình không có duyên với nó mà thôi...

    2 -  TRÂU CỘT GHÉT TRÂU ĂN.