Thứ Hai, 16 tháng 1, 2023

TẬP THƠ CỔ TRUNG HOA. NGUYỄN TRỌNG THUẬN. TUYỂN DỊCH (3)

       Lời phi lô.
   Kể từ phần (3) này cho đến hết tập thơ, việc tra cứu và đánh chữ chỉ còn dựa theo một nguồn duy nhất là: Tự điển Hán Việt. hvdic.thivien.net. Cũng xin có lời cảm ơn kính gởi đến Ban biên tập Tự điển Hán Việt. hvdic.thivien.netNhờ đó mà tôi đã hoàn thành được phần đánh chữ cho từng bài thơ. Trân trọng.


TB. Nếu quý vị nào đó hữu duyên vào blog này biết và nắm rõ về lý lịch ông Nguyễn Trọng Thuận. Xin vui lòng phản hồi ở dưới bài để người sau thông hiểu về quá trình hoạt động của ông mà nghênh kính. Xin đa tạ...


Trương Kế. Phong Kiều Dạ Bạc. 
  Bản rập năm 1982 tại Hàn San Tự (Trung Quốc). Kt: 68cm x 130cm. 
(Bản minh họa không dính dáng gì đến tập thơ của ông Nguyễn Trọng Thuận).

(Tiếp theo)

Mục lục tập số 03:

Bài số 41.                                                               Tình thi

Bài số 42.                                          Môn hữu xa mã khách hành

Bài số 43.                                                     Đăng trì thượng lâu

Bài số 44.                                                          Du Nam-Đình

Bài số 45.                                                          Hồ trung tác

Bài số 46.                                                                Tuế mộ

Bài số 47.                                                     Đáp Tạ-linh-Vận 

Bài số 48.                                                     Độc sơn hải kinh 

Bài số 49.                                                     Qui viên điền cư

Bài số 50.                                                                Hợp hoan

Bài số 51.                                                      Xa dao dao thiên

Bài số 52.            .                                              Bạch trữ ca          

Bài số 53.                                             Tặng cố nhân Mã-Tử-Kiều.

Bài số 54.                                                            Ký hành nhân

Bài số 55.                                                            Bàn trung thi

Bài số 56.                                                      Chức cẩm hồi văn.

Bài số 57.                                                           Nhập giai vũ

Bài số 58.                                                                Thu thi

Bài số 59.                                                            Dạ dạ khúc                             

Bài số 60.                                                            Hữu sở tư

                         ---------------------
         

Bài số 41.            情詩

                     TÌNH THI

巢居知風寒                 Sào cư tri phong hàn

穴處識陰雨                 Huyệt xứ thức âm vũ

不曽遠别離                 Bất tằng viễn biệt ly

安知慕儔侶                 An tri mộ trù lữ

     .  張華                Tấn.  Trương Hoa.


DỊCH:         THƠ TÌNH

Lên cao biết gió buốt

Xuống hang hay mưa ướt

Chưa từng xa cách nhau

Tình bạn sao thấu suốt.

 

   


Bài số 42.             門有車馬客行            

                   Môn hữu xa mã khách hành

門有車馬客                 Môn hữu xa mã khách

問君何鄉士                 Vấn quân hà hương sĩ

捷步往相訊                 Tiệp bộ vãng tương tấn

果是舊鄰里                 Quả thị cựu lân lý

語昔有故悲                 Ngữ tích hữu cố bi

論今無新喜                 Luận kim vô tân hỉ             

        .  張華                Tấn.  Trương Hoa

DICH:   

NGOÀI CỬA CÓ KHÁCH ĐI XE NGỰA ĐẾN

Khách dừng xe cửa ngoài

Ra hỏi từ đâu lại

Bước tới gần han hỏi

Láng giềng cũ chứ ai

Ôn xưa chỉ lại buồn

Truyện mới không gì vui

 



Bài số 43.      登池上樓

             Đăng trì thượng lâu

初景革緒風              Sơ cảnh cách tự phong

新陽改故陰             Tân dương cải cố âm

池塘生春草             Trì đường sinh xuân thảo

園柳變鳴禽       Viên liễu biến minh cầm

        .  謝靈運                 Tấn.   Tạ Linh Vận


DICH:       LÊN LẦU TRÊN BỜ AO

Âm u cảnh cũ ra đi

Để nhường nắng mới trị vì trên cao

Cỏ xuân mơn mởn bờ ao

Đầy vườn liễu thắm lao xao chim gù.

 



Bài số 44.       遊南亭   

               DU NAM ĐÌNH

時竟夕澄霽             Thời cảnh tịch trừng tễ

雲歸日西馳             Vân quy nhật tây trì

密林含餘清             Mật lâm hàm dư thanh

遠峰隱半規             Viễn phong ẩn bán quy

久痗昏墊苦             Cửu mội hôn điếm khổ

旅館眺郊岐             Lữ quán thiếu giao kỳ

澤蘭漸被徑             Trạch lan tiệm bị kính

芙蓉始發池             Phù dung thủy phát trì

      .  謝靈運                 Tấn.   Tạ Linh Vận


DỊCH:          DẠO CHƠI NAM ĐÌNH

Chiều về mưa tạnh khí trong

Mây tan ác cũng ruổi rong non đoài

Rừng sâu dịu mát còn hơi

Núi xa ẩn hiện như phơi nửa vành

Bệnh lâu mòn mỏi thân hình

Bơ vơ quán lạ một mình vào ra

Trên ao lan mọc rườm rà

Trong ao sen mới thướt tha một vài.

 



Bài số 45.    湖中作 

           HỒ TRUNG TÁC

林壑斂暝色                Lâm hác liễm minh sắc

雲霞收夕霏                Vân hà thu tịch phi

芰荷迭映蔚                Kị hà điệt ánh úy

蒲稗相因依                Bồ bại tương nhân y

           .  謝靈運                 Tấn.   Tạ Linh Vận


DỊCH:       BÀI LÀM TRÊN BỜ AO

Rừng sâu hang hốc tối

Sương chiều lả tả rơi

Ấu sen đua sắc thắm

Gai cỏ cũng loi choi.

 



Bài số 46.        歲暮 

                   TUẾ MỘ

憂不能寐         Ân ưu bất năng mị

苦此夜難         Khổ thử dạ nan đồi

明月照積雪         Minh nguyệt chiếu tích tuyết

朔風勁且哀         Sóc phong kình thả ai.

         .  謝靈運                Tấn.   Tạ Linh Vận


DICH:      CUỐI NĂM

Lo âu chợp mắt không xong

Đêm nay cũng khó mà đong vợi sầu

Trăng trong tuyết trắng một màu

Căm căm gió bấc thổi mau càng buồn.

 



Bài số 47.          答謝靈運  

                  ĐÁP TẠ LINH VẬN

夕霽風氣涼          Tịch tễ phong khí lương

閉房有餘清          Bế phòng hữu dư thanh

開軒滅花燭          Khai hiên diệt hoa chúc

月露皓已盈          Nguyệt lộ hạo dĩ doanh.

       .    謝瞻          Tấn.  Tạ Chiêm


DỊCH:    ĐÁP TẠ LINH VẬN

Mưa tan gió mát hiu hiu

Trong phòng cánh khép hơi chiều còn dư

Tắt đèn hiên tựa thẩn thơ

Sương sa ánh nguyệt lờ mờ ánh soi.

 



Bài số 48.          讀山海經    

              ĐỘC SƠN HẢI KINH

孟夏草木長               Mạnh hạ thảo mộc trưởng

遶屋樹扶踈               Nhiễu ốc thụ phù sơ

衆鳥欣有托               Chúng điểu hân hữu thác

吾亦愛吾盧               Ngô diệc ái ngô lư

蔇耕亦已種               Kỷ canh diệc dĩ chủng

 時還讀我書              Thời hoàn độc ngã thư.

        .  陶淵明            Tấn.   Đào Uyên Minh


DỊCH:   ĐỌC SƠN HẢI KINH

Tốt tươi cây cỏ đầu hè

Um tùm cành lá rợp che quanh nhà

Chim vui có chỗ vào ra

Thích riêng mái cỏ nên ta cũng mừng

Cày bừa trồng trọt đã xong

Giở kinh ra đọc trong lòng thảnh thơi.

 



Bài số 49.            歸園田居

  

                 QUY VIÊN ĐIỀN CƯ

 曖曖遠人村                     Ái ái viễn nhân thôn

依依墟里烟                      Y y khư lý yên

狗吠深巷中                      Cẩu phệ thâm hạng trung

鷄鳴桑樹巓                      Kê minh tang thụ điên

户庭無塵雜                      Hộ đình vô trần tạp

虚室有餘閑                      Hư thất hữu dư nhàn

乆在樊籠裏                     Cửu tại phàn lung lý

復得反自然                     Phục đắc phản tự nhiên

        .  陶淵明            Tấn.   Đào Uyên Minh

 

 

DỊCH:       VỀ VỚI RUỘNG VƯỜN

Thôn xa ẩn hiện lờ mờ

Xóm làng khói tản vật vờ trên không

Vẳng nghe chó sủa ngõ cùng

Ngọn dâu gà gáy ngoài đồng le te

Bụi trần chẳng lọt phên tre

Tuy nhà trống rỗng thỏa thê nỗi lòng

Bấy lâu giam lỏng trong lồng

Đến nay trở lại sống vòng tự nhiên.

 

 


Bài số 50.                  合歡 

                             HỢP HOAN

居願接膝坐             Cư nguyện tiếp tất tọa

行願携手趨             Hành nguyện huề thủ xu

子靖我不動             Tử tĩnh ngã bất động

子遊我不留             Tử du ngã bất lưu

齊彼同心鳥            Tề bỉ đồng tâm điểu

譬此比目魚            Thí thử tỉ mục ngư

情至斷金石            Tình chí đoạn kim thạch

膠漆未爲牢            Giao tất vị vi lao

但願長無            Đán nguyện trường vô biệt

合形作一軀            Hợp hình tác nhất khu

生爲併身物            Sinh vi tính nhân vật

死爲同棺灰            Tử vi đồng quan hôi

   . 楊方                  Tấn.    Dương Phương

 

DỊCH:      HỢP HOAN

Ngồi thì sát cánh cùng ngồi

Đi thì cùng nắm tay đôi đề huề

Chàng dừng thiếp chẳng bước đi

Chàng đi thiếp nguyện tức thì theo ngay

Một lòng đây đó đó đây

Như chim liền cánh như cây liền cành

Đá vàng vàng đá ta mình

Keo sơn nào đọ được tình đôi ta

Nghìn năm xin chẳng rời xa

Tuy hai mà một là ta với mình

Sống cùng chung bóng chung hình

Chết cùng tro bụi ta mình cùng quan.



Bài số 51.             車遙遙

                    XA DAO DAO THIÊN

 

   .    Xa dao dao hề mã dương dương,

   ,       Truy tư quân hề bất khả vương.

   西 .       Quân an du hề Tây nhập Tần,

   .       Nguyện vi ảnh hề tùy quân thân.

  .        Quân tại âm hề ảnh bất kiến,

.         Quân ỷ quang hề thiếp sở nguyện.

       .          傅玄.                          Tấn.         Phó Huyền.

 

Dịch:

Bài hát:  Tiếng xe đi xa xa.

Ngựa xe nghe đã xa dần,

Nhớ chàng lòng thiếp tần ngần khôn khuây.

Vào Tần chàng ruổi miền Tây,

Thiếp xin làm bóng phút giây chẳng rời.

Xin chàng bóng tối chớ ngồi,

Ngồi nơi ánh sáng thiếp tôi thấy hình.

 

 

 

Bài số 52.                .           

                            Bạch trữ ca.

 

.         Thiếu niên điệu yểu vũ quân tiền,

.         Dung hoa diễm diễm tương dục nhiên.

,         Vị quân kiều ngưng phục thiên diên,

         Lưu mục tống tiến bất cảm nghiên (ngôn?)

         Trường tụ phất diện tâm tự tiên,

          Nguyện quân lưu quang cập thịnh niên.

       .             湯惠休.                  Tấn.     Thang Huệ Hưu      

 

Dịch:    Bài ca điệu Bạch trữ.

Đem cả thanh xuân múa hiến chàng,

Âm thầm say đắm trước dung quang.

Muốn nhìn e lệ ngỡ ngàng,

Hé môi lại bặt liếc ngang mỉm cười.

Mặt che tay áo lòng sôi,

Mong chàng đoái tưởng kịp thời tuổi xanh.




 Bài số 53.                    

                        Tặng cố nhân Mã Tử Kiều. 

 

                   Hàn hôi diệt cánh nhiên.

                  Tịch hoa thần cánh tiên

                    Xuân băng tuy tạm giải

                  Đông thủy phục hoàn kiên

                 Giai nhân xả ngã khứ

賞 愛 長 絕 緣                  Thưởng ái trường tuyệt duyên

                 Hoan chi bất lưu nhật

(車耳又) .    Cảm vật (chiếp) thương niên.

    .        照                 Tấn.       Bào Chiếu.

 

Dịch:

Tặng người cũ là Mã Tử Kiều.

Tro tàn tắt lại cháy bùng,

Úa chiều hoa sáng lại nồng thắm tươi.

Băng tan thành nước xuân trôi,

Đông về nước đóng như thời trước kia.

Giai nhân rứt áo ra đi,

Tuyệt duyên ân ái đoái gì tình ta.

Ngày vui một thoáng là qua,

Sự đời tuổi tác nghĩ mà buồn tênh.



 

Bài số 54.           

                     Ký hành nhân

 

            Quế thổ lưỡng tam chi,

            Lan khai tứ ngũ diệp.

時君 𨺔       Thị thời quân bất qui,

            Xuân phong đồ tiếu thiếp.

                 鲍            Bào Lệnh Huy ( Em gái Bào Chiếu)

 

Dịch:    

Gởi người ngoài xa.

Lơ thơ quế đã nảy cành,

Chồi lan cũng đã lá xanh một vài.

Chưa về chàng mải dặm ngoài,

Gió xuân nhìn thiếp như cười như trêu.

 

 

 

Bài số 55.   

                  Bàn trung thi

,            Sơn thụ cao, điểu minh phi,

,            Tuyền thủy thâm, lý ngư phì.

倉雀,             Không thương tước, thường niệm ky,

,             Lại nhân phụ, hội phu hi.

,            Xuất môn vọng, kiến bạch y,

,             Vị đương thị, vi cánh phi.

,            Hoàn nhập môn, trung tâm bi,

, 西            Bắc thướng đường, Tây nhập giai.

,           Cấp cơ giảo, trữ thanh thôi,

,           Trường thán tức, đương ngữ thùy.

,           Quân hữu hành, thiếp niệm chi,

,           Xuất hữu nhật, hoàn vô kỳ.

结 巾 带, 長 相 思           Kết cân đái, trường tương ti (Tư?)

,            Quân vong thiếp, thiên tri chi,

君, 罪 當 治          Thiếp vong quân, tội đương trì.

     晉.     蘇 伯 玉 妻               Tấn.     Tô Bá Ngọc thê.

      Tô bá Ngọc làm quan đời Tây Tấn (265-316). Phải đi sứ vào đất Thục (Tứ Xuyên bây giờ)

Lâu không về, vợ ở kinh đô Trường An làm bài này gởi cho chồng. Thơ viết theo thể tài

“ Đương tòng trung ương chu tứ giác”. (當從中央周四角). Nghĩa là đọc từ ở giữa ra bốn góc

tờ giấy để thành câu.

 

Dịch:

          Đầu non chim réo rắt ca,

Chép mùa đã béo, sông nhà nhớ chăng?

        Sẻ trời lo sợ đói lòng,

Vợ quan mấy lúc gần chồng như ai!

    Thoáng trông áo trắng cửa ngoài,

  Đã ngờ là phải, hóa người đâu đâu!

       Trở vào dạ lại rầu rầu,

Thềm Tây mái Bắc, mối sầu mênh mông.

     Thoi trên khung cửi đưa nhanh,

Cùng ai than thở nỗi mình nhớ mong.

     Chàng đi để thiếp ngóng trông,

    Sao đi có hẹn, về không có kỳ!

      Đai lưng khăn quấn lòng ghi,

  Lòng ghi một tấm, tình si muôn đời.

Chàng quên thì đã có trời,

Thiếp quên chịu tội cùng ai xin nguyền.

 

 

 

Bài số 56.          

               Chức cẩm hồi văn.

Tô Huệ tự Nhược Lan, quê huyện Lạc Dương, tỉnh Hà Nam là vợ Đậu Thao. Khi ấy bộ lạc Khiết Đan vào cướp phá biên giới. Đậu Thao phải đi thú ngoài ải Lưu Sa gần mười năm chưa được về. Nàng Tô Huệ ở nhà làm bài thơ này tả nỗi nhớ chồng rồi tự tay dệt từng chữ trên một bức gấm. Những hàng chữ phải đọc quanh đi quẩn lại mới thành lời văn. Do đó mà gọi là hồi văn. Dệt xong nàng dâng lên vua. Vua xem thấy lời lẽ thống thiết thương tình liền xuống chiếu cho Đậu Thao được về đoàn tụ.

 

               Quân thừa hoàng chiếu an biên thú,

              Tống quân, tống biệt hà kiều lộ.

             Hàm bi yểm lệ tặng quân ngôn,

便               Mạc vong ân tình tiện trường khứ.

              Hà kỳ nhất khứ âm tín đoạn

              Ức thiếp bình vi xuân bất noãn

              Quỳnh dao giai hạ bích đài không

满               San hô trướng lý hồng trần mãn

              Thử thời đạo biệt mỗi kinh hồn

              Tương tâm hà thác cánh phùng quân

               Nhất tâm nguyện tác thương hải nguyệt

                Nhất tâm nguyện tác lĩnh đầu vân

嶺 雲 歲 歲 逢 君 面         Lĩnh vân tuế tuế phùng quân diện

邉         Hải nguyệt niên niên chiếu đắc biên

飛 來 飛 到 君 旁           Phi lai phi khứ đáo quân bàng

瑶 相 見        Thiên lý vạn lý dao tương kiến

關 山 隔        Thiều thiều lộ viễn quan san cách

恨 君 塞 外 長 爲 客      Hận quân tái ngoại trường vi khách

                Khứ thời tống biệt lô diệp hoàng

誰 信 幾 經 梅 白      Thùy tín kỷ kinh mai hoa bạch

百 花 散 亂 逢 春 早      Bách hoa tán loạn phùng xuân tảo

意 催 向 誰 道      Xuân ý thôi nhân hướng thùy đạo

垂 楊 攀       Thùy dương mãn địa đãi quân phan

落 花 地 無 人 埽       Lạc hoa mãn địa vô nhâm tảo

                Đình tiền xuân thảo chính phân phương

抱 得 秦 箏 向 困 堂             Bão đắc Tần tranh hướng khốn đường

爲 君 彈 得 南 曲             Vị quân đàn đắc Giang Nam khúc

咐 寄 情 深 到 朔 方            Phó ký tình thâm đáo sóc phương

              Sóc phương thiều đệ sơn hà việt

絕             Vạn lý âm thư trường đoạn tuyệt

(栚)上 淚 沾 衣            Ngân trang trẩm thượng lệ chiêm y

金 缓 羅 裳 花 皆 裂             Kim hoãn la thường hoa giai liệt

             Tam xuân hồng nhạn độ giang thanh

             Thử thị ly nhân đoạn trường tình

           Tranh huyền vị đoạn trường tiên đoạn

结 先            Oán kết tiên thành khúc vị thành

             Quân kim ức thiếp trọng như sơn

            Thiếp diệc tư quân bất tạm nhàn

            Chức tương nhất bản hiến thiên tử

           Nguyện phóng nhi phu cập tảo hoàn

.                                           Tấn.      Tô Huệ

 

Dịch:

Chàng vâng chiếu giữ yên ngoài cõi,

Tiễn đưa chàng theo dõi đến cầu.

Ngậm sầu nuốt lệ đôi câu,

Xa xôi xin chớ quên nhau hỡi chàng.

Ngờ đâu mỗi ngày càng hun hút,

Ấm màn xuân còn chút gì đâu,

Thềm dao rêu biếc dãi dầu,

San hô trướng rũ, nhạt màu bụi phong.

Tưởng ly biệt mà lòng lo sợ,

Biết làm sao gặp gỡ mặt ai,

Nguyện làm trăng mọc bể khơi,

Nguyện làm đầu núi mây trôi bay tìm.

Trăng tháng tháng ngoài biên hội họp,

Mây năm năm được giáp mặt chàng.

Bên chàng quanh quất mây vương,

Bên chàng trăng dõi dặm trường quản bao.

Ôi trùng điệp non cao cách trở,

Nở ải ngoài lần lửa trăng sao.

Lau vàng thủa mới chia bào,

Đến nay mai trắng biết bao độ rồi.

Xuân sớm đến hoa tươi đua nở,

Biết cùng ai thầm ngỏ lòng xuân.

Hoa rơi ai quét đầy sân bơ thờ,

Trước đình cỏ thơm đưa ngào ngạt.

Ôm đàn tranh lần bước lên thềm,

Vì chàng dạo khúc Giang Nam,

Gởi niềm thương nhớ đến miền sóc phương.

Sóc (1) phương vắng muôn đường nẻo khuất,

Muôn dặm xa bằn bặt tin thơ.

Gối thêu hoen ố lệ nhòa,

Quần là dải lụa hoa sơ xác tàn.

Xuân hết nhạn đi đàn xào xạc,

Kẻ cô đơn tan tác cõi lòng.

Dây tơ than thở chưa xong,

Ruột gan đã đứt oán trùng trùng cao.

Chàng nhớ thiếp thủa nào cho dứt,

Thiếp nhớ chàng dằng dặc mênh mông.

Tình đan dâng trước bệ rồng,

Xin cho chồng thiếp về cùng đoàn viên.

       Tấn.                  Tô Huệ

 

(                  (1) Sóc. Là phương Bắc, nơi biên ải.

 

 

Bài số 57.            

                      Nhập giai vũ

 

                    Tí hoa chi giác trọng

濕 鳥 羽 飛 遲        Thấp điểu vũ phi trì

                   Thảng linh tà nhật chiếu

                   Tính dục tự du ti

.                                   Tề.    Tiêu Cương

 

Dịch:

     Mưa lên thềm nhà.

Đầm đìa nặng trĩu cành hoa.

Vươn đôi cánh ướt chim lờ đờ bay.

Nắng chiều thấp thoáng non Tây,

Tơ vàng như thể giăng dây lưng trời.

                Tề.    Tiêu Cương

 

 

Bài số 58.              

                              Thu thi

 

                    Nhật chiếu tiền song trúc

                   Lộ thấp hậu viên vi

(--)(--)                  Dạ cùng phù thiết ưởng

                   Khinh nga nhiễu chúc phi.

.                              Tề.      Dương Hưu Chi

                        

Dịch:

     Thơ mùa thu

Trước sân nắng tắm trúc xanh,

Vườn sau sương thấm ướt cành tường vi.

Dưới thềm tiếng dế rì rì,

Bướm đêm đèn sáng bốn bề bay quanh.

              Tề.      Dương Hưu Chi



 

  Bài số 59.     夜 夜 曲

                              Dạ dạ khúc

 

星 漢 如 此        Tinh Hán không như thử

知 心 有 憶        Ninh tri tâm hữu ức

孤 燈 明         Cô đăng ái bất minh

                     Hàn cơ hiểu do chức

  .                                         Tề.       Thẩm Ước

 

Dịch:

Đêm đêm 

Trên không tinh Hán lững lờ.

Trong lòng trăm mối vò tơ một mình.

Ngọn đèn le lói vắng tanh,

Tiếng đâu dệt vải thâu canh đều đều.

         Tề.       Thẩm Ước


 

 

Bài số 60.       

                      Hữu sở tư

              Biệt ly an khả tái

              Nhi ngã cánh trùng chi

              Giai nhân bất tương kiến

              Minh nguyệt không tại duy

衔 满 堂 酌            Cộng hàm mãn đường chước

             Độc liễm hướng ngung mi

             Trung tâm loạn như tuyết

寜 知 有 所 思             Ninh tri hữu sở tư (ti)

   .                         Tề.     Lưu Hội

 

Dịch:

Vấn vương trong lòng.

Biệt ly sao nỡ một thân,

Mà ta thì đã mấy lần trước sau.

Giai nhân vắng mặt bấy lâu,

Trên màn trơ ánh trăng thâu bàng hoàng.

Đầy nhà vui chuốc chén vàng,

Riêng mình sầu muộn ngỡ ngàng đâu đâu.

Tuyết bay như loạn trong đầu,

Bâng khuâng cô quạnh một bầu tâm tư.

                        Tề.      Lưu Hội

 

 

                       (Còn tiếp)