Tập thơ này tôi mua đã khá lâu có dễ đến gần 10 năm. Xét thấy nếu cứ giam mãi trong tủ cũng chẳng được lợi ích gì mà thêm mang tội làm "cai ngục" văn hóa nên mạo muội cho in ra để cho những ai thích thơ cổ Trung Hoa có thể thưởng lãm cũng như tham khảo công trình của ông Nguyễn Trọng Thuận đã dày công hoàn thành.
Không rõ tập thơ này đã được hay chưa xuất bản và rất lấy làm tiếc vì không biết ông Nguyễn trọng Thuận nhân thân thế nào và ở đâu để thăm hỏi và xin phép cho đăng tải. Cho nên ở đây tôi có lời xin phép với dịch giả Nguyễn trọng Thuận hoặc nhà xuất bản nào đó vì đã sử dụng tập thơ của ông trong blog này. Rất mong được thông cảm và tha thứ... Chuyện làm này với mục đích phổ biến những bài thơ cổ của Trung Hoa và công sức tuyển dịch của bậc trưởng thượng Nguyễn trọng Thuận để gởi đến cộng đồng yêu thích văn chương Hán Nôm đồng thưỡng lãm... Và xin hoàn toàn không chịu trách nhiệm cho những ai lạm dụng bản dịch những bài thơ của ông Nguyễn trọng Thuận được đăng tải trong blog này cho mục đích mờ ám....
Trân trọng kính báo.
Cauminhngoc
TB. Nếu có ai đó hữu duyên vào blog này biết và nắm rõ về lý lịch ông Nguyễn Trọng Thuận. Xin vui lòng phản hồi ở dưới bài để người sau thông hiểu về quá trình hoạt động của ông mà nghênh kính. Xin đa tạ...
Dưới đây là những bài thơ. Vì bản in litho gốc hơi mờ nên tôi xin phép đánh lại bằng vi tính cho rõ. Nếu có sai sót những tự nguyên trong những câu thơ cũng xin bỏ quá đi cho vì sức Hán học có hạn. Phần tra cứu và đánh chữ dựa theo từ nguồn: Tự điển Hán Việt. hvdic.thivien.net và có sử dụng thêm từ nguồn: hannom.huecit.vn. Cũng xin có lời cảm ơn kính gởi đến Ban biên tập hai nguồn vừa nêu trên.
Nhờ đó mà tôi đã hoàn thành được phần đánh chữ cho từng bài thơ.
Toàn bộ tập thơ có đến 235 bài. Nếu thức hiện một mạch sẽ quá dài nên tôi mạn phép được chia ra
làm nhiều phần. Mỗi phần chừng 20 bài để các bạn tiện việc theo dõi và tham khảo.
Hình 02. Ảnh chụp một trang trong của tâp thơ.
Hình 03. Ảnh chụp một trang trong của tập thơ
TẬP THƠ CỔ TRUNG HOA
(Từ
Hán đến Minh)
Gồm 235
bài -
143 thi gia
Nguyễn
Trọng Thuận
Tuyển dịch.
Mục lục tập số 01:
Bài số 01. 行 行 重 行 行 Hành hành trùng hành hành
Bài số 02. 青 青 河 畔 草 Thanh thanh hà bạn thảo
Bài số 03 涉 江 采 芙 蓉 Thiệp giang thái phù
dung
Bài số 04. 生 年 不 滿 百 Sinh niên bất mãn bách.
Bài số 05. 客 從 遠 方 來 Khách tòng viễn phương lai
Bài số 06. 採 葵 莫 傷 根 Thái quỳ mạc thương căn
Bài số 07. 甘 瓜 枹 苦 蔕 Cam qua bao khổ đế
Bài số 08. 槀 砧 今 何 在 Cảo châm kim hà tại
Bài số 09. 步 出 城 東 門 Bộ xuất thành đông môn
Bài số 10. 高 田 種 小 麥 Cao điền chủng tiểu mạch
Bài số 11 虞 美 人 别 項 羽 Ngu mỹ nhân biệt Hạng Vũ
Bài số 12. 題 秦 始 皇 傳 Đề Tần Thủy Hoàng truyện
Bài số 13. 秋 風 辭 Thu phong từ.
Bài số 14. 落 葉 哀 蟬 曲 Lạc
diệp ai thuyền khúc
Bài số 15. 白 頭 吟 Bạch
đầu ngâm
Bài số 16. 寄 妻 Ký
thê
Bài số 17. 怨 歌 行 Oán ca
hành
Bài số 18. 四 愁 詩 Tứ
sầu thi.
Bài số 19. - I - 疾 邪 詩 - I
- Tật tà thi
------ -----------------------
12 bài dưới đây thuộc đời Hán và không rõ tác giả.
Bài số 01. 行行重行行
Hành hành trùng hành hành. (1)
行行重行行 Hành hành trùng hành hành.
與君生別離 Dữ quân sinh biệt ly.
相去萬餘里 Tương khứ vạn dư lý.
各在天一㴑 Các tại thiên nhất nghi
道路阻且長 Đạo lộ trở thả trường
㑹面安可知 Hội diện an khả tri
胡馬依北風 Hồ mã ỷ Bắc phong
越鳥巢南枝 Việt điểu sào nam chi. (2)
相去日已遠 Tương khứ nhật dĩ viễn
衣帶日已緩 Y đái nhật dĩ hoãn
浮雲蔽白日 Phù vân tế bạch nhật
遊子不顧返 Du tử bất cố phản
思君令人老 Tư quân linh nhân lão
歲月忽已晩 Tuế nguyệt hốt dĩ vãn
棄捐勿復道 Khí quyên vật phục đạo
努力加餐飯 Nỗ lực gia san phạn
DỊCH:
Ra đi đi mãi.
Ra đi đi mãi không ngừng.
Cùng ai đành phải cách trùng đôi nơi
Xa nhau vạn dặm ngàn khơi
Mỗi người mỗi ngả phương trời bao la
Gập ghềnh đường lại thêm xa
Mong kỳ hội ngộ biết là có không
Ngựa Hồ gió bắc ngóng trông
Luyến quê chim Việt một lòng cành Nam
Ngày càng chồng chất quan san
Mình gầy lỏng lẻo áo xiêm trên người
Bồng bềnh mây lấp vừng trời
Không về khách quyết còn chơi cõi ngoài
Dung nhan mòn mỏi vì ai
Tháng năm vùn vụt trên vai tuổi già
Chiếc thân ruồng bỏ xa nhà
Giữ mình ăn uống đợi chờ mai sau.
(1) Học
giả Trung Hoa đoán đây là lời một vị trung thần bị dèm pha phải từ quan nhưng vẫn
giữ mình hy vọng có ngày trở về thờ vua.
Bài này và những bài kế tiếp không
tên tác giả ở trong số những bài “ngũ ngôn” đầu tiên xuất hiện trên văn đàn
Trung Hoa vào thời Hán (206 trước Công Nguyên – 220 sau kỷ nguyên)
(2) Hai chữ Sào-Nam. Bút hiệu của cụ Phan Bội Châu.
(2) Hai chữ Sào-Nam. Bút hiệu của cụ Phan Bội Châu.
Bài số 02 青青河畔草
Thanh
thanh hà bạn thảo
青青河畔草
Thanh thanh hà bạn thảo
鬰鬰園中柳 Uất uất viên trung liễu
盈盈樓上女 Doanh doanh lâu thượng nữ
皎皎當牕牖 Hiệu hiệu đương song dũ
娥娥紅粉糚 Nga nga hồng phấn trang
纖纖出素手 Tiêm tiêm xuất tố thủ
昔爲倡家女 Tích vi xướng gia nữ
今爲簜子婦 Kim vĩ đãng tử phụ
簜子行不歸 Đãng tử hành bất quy
空牀難獨守 Không sàng nan độc thủ
DỊCH:
Bờ sông bãi cỏ xanh
xanh
Bờ sông bãi cỏ xanh xanh
Bên trong vườn liễu cây cành tốt tươi
Trên lầu người đẹp kìa ai
Yêu kiều lồ lộ đứng ngồi trước song
Nhởn nhơ thấp thoáng bóng hồng
Bàn tay nhỏ nhắn trắng bong búp ngà
Xưa phường hát xướng lân la
Nay theo đãng tử gọi là cho xong
Quanh năm lãng tử lông bông
Khó thay vò võ phòng không một mình.
Bài số 03 涉江采芙蓉
Thiệp
giang thái phù dung
涉江采芙蓉 Thiệp giang thái phù dung
籣澤多芳草 Lan trạch đa phương thảo
采之欲遺誰 Thái chi dục di thùy
所思在遠道 Sở tư tại viễn đạo
還顧望舊鄉 Hoàn cố vọng cựu hương
長路漫浩浩 Trường lộ mạn hạo hạo
同心而離居 Đồng tâm nhi ly cư
憂傷以終老 Ưu thương dĩ chung lão
DICH:
LỘI
SÔNG HÁI SEN.
Xuống sông định hái sen
Cỏ thơm mọc như chen
Hoa hái tặng ai nhỉ
Đường xa lòng khó quên
Muốn trở về quê cũ
Đường thăm thẳm diên mien
Một lòng hai ngã ưu phiền
Xa nhau buồn cảnh lỡ duyên đến già.
Bài số 04. 生年不滿百
Sinh
niên bất mãn bách.
生年不滿百 Sinh niên bất mãn bách
常懷千歲憂 Thường hoài thiên tuế ưu
晝短苦夜長 Trú đoản khổ dạ trường
何不秉燭遊 Hà bất bỉnh chúc du
爲樂當及時 Vi lạc đương cập thời
何能待來茲 Hà năng đãi lai tư
愚者愛惜蕡 Ngu giả ái tích phí
但爲後世嗤 Đán vị hậu thế si
仙人王子喬 Tiên nhân vương tử kiều
難可與等期 Nan khả dữ đẳng kỳ
DỊCH:
Kiếp sống trăm năm
Kiếp người trăm
tuổi có kỳ
Nghìn năm tóc bạc
mong chi cho buồn
Đêm dài ngày ngắn
nghĩ xem
Sao không đốt đuốc
chơi đêm thêm ngày
Hôm nay vui biết
hôm nay
Đợi gì cho đến
buổi này mai sau
Kẻ ngu tiếc của
lo âu
Làm bia hậu thế
đua nhau chê cười
Thành thiên như
Thái tử Kiều (1)
Hòng còn theo
gót là điều không đâu
Bài số 05. 客從遠方來
Khách
tòng viễn phương lai
客從遠方來 Khách tòng viễn phương lai
遺我一端綺 Di ngã nhất đoan ỷ
相去萬餘里 Tương khứ vạn dư lý
故人心尙爾 Cố nhân tâm thượng nhĩ
文彩雙鴛鴦 Văn thái song uyên ương
裁爲合歡被 Tài vi hợp hoan bị
著以長相思 Trước dĩ trường tương tư
緣以結不解 Duyên dĩ kết bất giải
以膠投漆中 Dĩ giao đầu tất trung
誰能别離此 Thùy năng biệt ly thử
DỊCH: Khách
từ phương xa đến.
Từ xa khách đến thăm
Tặng ta tấm lụa
vân
Xa nhau hàng vạn
dặm
Lòng ai vẫn như
gần
Đôi uyên ương lụa
dệt
May thành một
chiếc chăn
Chăn nằm mơ tưởng
mặt
Chăn đắp ủ tình
thân
Keo sơn thêm khắng
khít (gắn bó)
Tình ta ai cách
ngăn.
Bài 06. 採葵莫傷根
Thái quỳ mạc thương căn
採葵莫傷根 Thái quỳ mạc thương căn
傷根葵不生 Thương căn quỳ bất sinh
結交莫羞貧 Kết giao mạc tu bần
羞貧友不成 Tu bần hữu bất thành
DỊCH: Hái quì chớ phạm rễ quỳ
Hái quì chớ phạm
rễ quỳ
Rễ quỳ bị phạm
thì quỳ chết theo
Kết giao chớ thẹn
bạn nghèo
Thấy nghèo mà thẹn
kết giao không thành.
Bài 07. 甘瓜枹苦蔕
Cam qua bao khổ đế
甘瓜枹苦蔕 Cam qua bao khổ đế
美棗生荊棘 Mỹ tảo sinh kinh cức
利傍有倚刀 Lợi bàng hữu ỷ đao
貪人還自賊 Tham nhân hoàn tự tặc.
DỊCH: Dưa
ngọt vỏ đắng bọc ngoài
Dưa ngọt vỏ đắng bọc ngoài
Tảo gai chi chít là loài táo ngon
Xóm giềng găm sẵn dao ngon
Thâm lam bỏ mạng mình chôn lấy mình.
Bài số 08.
槀砧今何在
Cảo
châm(1) kim hà tại
槀砧今何在 Cảo châm kim hà tại
菟絲從長風 Thỏ ti tòng trường
phong(2)
根莖無斷絕 Căn hành vô đoạn tuyệt
無情尙不離 Vô tình thượng bất ly
有情安可别 Hữu tình an khả biệt.
DỊCH: Cọc dậu nay đâu?
Cọc dậu nay đâu?
Tơ hồng theo ngọn gió
bay
Khăng khăng bám chặt rễ dây vẹn toàn
Vô tình còn chẳng lìa
tan
Có tình sao nỡ dặm
ngàn cách xa.
(1) Cái
cọc cho dây tơ hồng bám. Tượng trưng cho người chồng.
(2)
Thỏ ti: Loài cây leo gọi là dây tơ hồng,
mùa xuân thường thấy ở hàng rào.
Bài số
09. 步出城東門
Bộ
xuất thành đông môn
步出城東門 Bộ xuất thành đông môn
遥望江南路 Dao vọng Giang Nam lộ
前日風雪中 Tiền nhật phong tuyết trung
故人從此去 Cố nhân tòng thử khứ.
DỊCH: Đi bộ ra cửa thành phía Đông.
Ra thành qua cổng
cửa Đông
Giang Nam đường
cũ đứng trông ngùi ngùi
Hôm qua gió tuyết
tơi bời
Lối này là lối bạn
rời chân đi.
Bài số 10. 高田種小麥
Cao điền chủng tiểu mạch
高田種小麥 Cao điền
chủng tiểu mạch
終乆不成繐 Chung cửu bất thành tuệ
男兒在他鄉 Nam nhi tại tha hương
焉得不憔悴 Yên đắc bất tiều tụy.
DỊCH: Lúa mạch trồng ruộng cao.
Lúa mạch trồng
ruộng cao.
Trổ bông thành hạt
được nào mà mong
Nam nhi ngang dọc
non sông
Khỉ sao tiều tụy
nhớ mong quê nhà.
Bài số 11 虞美人别項羽
Ngu mỹ nhân biệt Hạng Vũ
虞美人别項羽 Ngu mỹ nhân biệt Hạng Vũ
漢兵已略地 Hán
binh dĩ lược địa
四方楚歌聲 Tứ
phương Sở ca thanh
大王意氣盡 Đại
vương ý khí tận
賤妾何聊生 Tiện
thiếp hà liêu sinh
DỊCH: Ngu mỹ nhân biệt Hạng Vũ
Ngu mỹ nhân biệt
Hạng Vũ
Quân Hán xâm bờ
cõi
Sở ca bốn phía
vây
Đại vương hết ý
khí
Thiếp còn sống cậy
ai.
Bài số 12. 題秦始皇傳
Đề Tần Thủy Hoàng truyện
始皇詐力獨稱雄 Thủy Hoàng
trá lực độc xưng hùng
六國皆歸掌握中 Lục Quốc giai
qui chưởng ác trung
北塞長城泥未燥 Bắc tái trường
thành nê vị táo
咸陽宮殿火先灴 Hàm Dương cung điện hỏa tiên hồng
痴愚强作千年調 Si ngu cưỡng tác thiên niên điệu
興滅還如一夢通 Hưng điệt hoàn như nhất mộng thông
斷草荒蕪斜照外 Đoạn thảo
hoang vu tà chiếu ngoại
長江萬古水流東 Trường giang vạn
cổ thủy lưu đông.
DỊCH: Đề truyện Tần Thủy
Hoàng.
Thủy Hoàng cậy sức
độc xưng hung
Sáu nước trong
tay tính đã thông
Ải Bắc trường
thành (1) hồ chửa ráo
Hàm Dương cung
điện lửa thiêu hồng (2)
Si ngu đắm đuối
đường xe cũ
Hưng diệt đều về
giấc mộng không
Bóng xế hoang vu
vùng cỏ ấy
Trường giang vạn
cổ nước xuôi đông (3)
(1) Vạn lý trường thành
(2) Hạng Võ đốt cung A Phòng ở Hàm Dương
(3) Sông
Trường Giang.
Bài số
13. 秋風辭
Thu
phong từ.
秋風起兮白雲飛 Thu Phong khởi hề bạch vân phi
草木黄落兮雁南歸 Thảo mộc hoàng lạc hề
nhạn nam quy
蘭有秀兮菊有芳 Lan hữu tú hề Cúc hữu phương
懷佳人兮不能忘 Hoài giai nhân hề bất năng vương
漢. 劉辙
Hán. Lưu Triệt. ( Hán Vũ Đế).
DỊCH: Bài từ về gió Thu
Gió thu mây trắng lững
lờ
Về nam cánh nhạn xác
sơ lá vàng
Lan tươi cúc cũng bền
hương
Nhớ ai mặt ngọc tư lường
khôn nguôi
Bài số 14. 落葉哀蟬曲
Lạc diệp ai thuyền khúc
羅袂兮無聲
La duệ hề vô thanh
玉墀兮塵生
Ngọc trì hề trần sinh
虚房冷而寂寞 Hư phòng lãnh nhi tịch
mịch
落葉依於重扃 Lạc diệp y ư trùng
quynh.
漢. 劉辙 Hán.
Lưu Triệt. ( Hán Vũ Đế).
DỊCH: Khúc hát: Lá rụng tiếng ve buồn
Tay áo là không tiếng
Thềm ngọc bụi phủ đầy
Phòng không lạnh ngắt
hơi tăm vắng
Lá rụng bâng khuâng cửa
kín cài
Bài số 15. 白頭吟
Bạch đầu ngâm
皚如山上雪 Ngai như sơn
thượng tuyết
皎若雲間月 Kiểu nhược
vân gian nguyệt
聞君有兩意 Văn quân hữu
lưỡng ý
故來相决絶 Cố lai tương
quyết tuyệt
漢. 卓文君 Hán. Trác văn Quân
DỊCH: Khúc
ngâm bạch đầu.
Trắng như núi
tuyết đầy
Sáng như trăng trên
mây
Nghe chàng hai
lòng dạ
Xin quyết tuyệt
từ nay.
Bài số 16. 寄妻
Ký thê
顧看空室中 Cố khan
không thất trung
彷彿想姿形 Phảng phất
tưởng tư hình
一別懷萬恨 Nhất biệt
hoài vạn hận
起坐爲不寧 Khởi tọa vi
bất ninh
漢. 秦嘉 Hán. Tần Gia.
DỊCH: Gởi cho vợ
Nhìn quanh nhà vắng
ngắt
Phảng phất nét mặt
ai
Biệt nhau lòng vạn
hận
Không yên lúc đứng
ngồi.
Bài số 17. 怨 歌 行
Oán ca hành
新製齊紈素 Tân chế Tề
hoàn tố
皎潔如霜雪 Kiểu khiết
như sương tuyết
裁成合歡扇 Tài thành
hợp hoan phiến
團團似明月 Đoàn đoàn
tự minh nguyệt
出入君懷袖 Xuất nhập
quân hoài tụ
動摇微風發 Động dao vi phong phát
常恐秋節至 Thường khủng
thu tiết chí
涼飆斂炎熱 Lương tiên
liễm viêm nhiệt
棄捐篋笥中 Khí quyên
khiếp tứ trung
恩情中道絕 Ân tình trung đạo
tuyệt.
漢. 班婕妤 Hán. Ban Tiệp Dư.
DICH: Oán ca hành
Lụa Tề tay mới dệt
ra
Trắng bong tinh
khiết nõn nà tuyết sương
Cắt làm chiếc quạt
hợp hoan
Uốn theo hình
dáng tròn tròn vành trăng
Ra vào tay áo
thênh thang
Thời thường phe
phẩy cho chàng thỏa thuê
Chỉn e gặp buổi
thu về
Bao nhiêu oi ả
ngày hè tan đi
Đáy hòm quẳng xó
quạt kia
Ân tình từ đó
chia lìa dở dang.
Bài số 18. 四愁詩
Tứ sầu thi.
我所思兮在太山 Ngã sở tư hề
tại thái sơn
欲往從之梁父艱 Dục vãng
tòng chi Lương phụ gian
側身東望兮涕怗翰 Trắc thân đông vọng
hề thế chiêm hàn
美人贈我金錯刀 Mỹ nhân tặng
ngã kim thác đao
何以報之英瓊瑶 Hà dĩ báo
chi anh quỳnh dao
路遠莫致倚逍遥 Lộ viễn mạc
kỳ trí ỷ tiêu dao
何爲懷憂心煩勞 Hà vi hoài
ưu tâm phiền lao.
漢. 張衡 Hán. Trương Hoành
DỊCH: Thơ buồn
Lòng ta ở cả núi
Thái Sơn
Muốn đi, đường
Lương-phụ gian nan
Hướng đông nhìn
theo lệ chứa chan
Mỹ nhân tặng ta
con dao vàng
Quỳnh dao ngọc
quí ta tặng nàng
Muố cùng tiêu
dao, xa không sang
Lo phiền chất chứa
dạ ngổn ngang.
Bài số 19. - I
- 疾邪詩
- I -
Tật tà thi
河淸不可俟 Hà thanh bất
khả sĩ
人命不可延 Nhân mệnh bất
khả diên
順風激蘼草 Thuận phong
kích mi thảo
富貴者稱賢 Phú quý giả
xưng hiền
文籍雖滿腹 Văn tịch tuy
mãn phúc
不如一囊錢 Bất như nhất
nang tiền
伊優北堂上 Y ưu Bắc đường
thượng
骯髒倚門邊 Khảng tảng ỷ
môn biên.
- II -
執家多所宜 Chấp gia đa sở
nghi
欬唾自成珠 Khái thóa tự
thành châu
被褐懷金玉 Bị cát hoài kim
ngọc
蘭蕙化爲搊 Lan huệ hóa vi
sâu
賢者雖獨悟 Hiền giả tuy độc
ngộ
所困在群愚 sở khổn tại quần
ngu
且各守爾分 Thả các thủ nhĩ
phận
勿復空馳驅 Vật phục không
trì khu
哀哉復哀哉 Ai tai phục ai
tai
此是命矣夫 Thử thị mệnh hỉ
phù
漢. 趙壹 Hán. Triệu Nhất.
DỊCH:
Thơ: Ghét thói gian tà
- I -
Đợi sao được đến
sông trong
Mệnh người đã định
ai hòng nối thêm
Cỏ mi được gió
đưa lên
Giàu sang được
tiếng là hiền đời khen
Văn chương đầy bụng
chặt lèn
Chẳng bằng tay
sách túi tiền một bên
Trên nhà phía Bắc
bước lên
Dửng dung tựa cửa
ngoài thềm đứng chơi.
- II –
Những phường cố
chấp hợm mình
Khạc ra là tưởng
sẽ thành hạt châu
Ngọc vàng dấu áo
vải nâu
Huệ lan gì cũng
ra màu cỏ hôi
Kẻ hiền riêng biết
thói đời
Hại thay bị khốn
vì người xuẩn ngu
Nếu ai phận ấy
không đua
Thì đâu lừa lọc
đong đưa suốt đời
Ối thôi thôi! Ói
thôi thôi!
Chẳng qua cũng tại
mệnh trời đó chăng?(Còn tiếp)
Cauminhngoc
15/5/2017
Nhận xét này đã bị quản trị viên blog xóa.
Trả lờiXóa