Thứ Hai, 31 tháng 8, 2015

TRƯỜNG PHÁI SIÊU THỰC TRONG TRANH CỦA HỌA SĨ Q. MY?



      Trường phái Siêu thực (Surrealism) là khuynh hướng nghệ thuật bắt nguồn từ chủ nghĩa Tượng trưng và phân tâm học, đặt phi lý tính lên trên lý tính. Theo chủ trương, khuynh hướng nầy nhằm giải phóng con người khỏi mọi xiềng xích xã hội, thể hiện nội tâm và tư duy tự nhiên, không bị gò bó bởi lý trí, lôgic, luân lý, mỹ học, kinh tế, tôn giáo. Những sáng tác phẩm của những nghệ sĩ Siêu thực ghi chép tất cả những trạng thái tâm lý luôn luôn chuyển biến trong tiềm thức, không phân biệt thực hay mộng, tỉnh hay điên, đúng hay sai.
    Với trường phái hội họa này, những chủ thể rất bình dị được đặt trong một phông màn hoặc bí ẩn, hoặc hùng vĩ, khiến cho bức tranh mang một sức sống mới, ý nghĩa mới, như tồn tại trong mơ cùng những sự vật hiện thực trong trạng thái không thực.   (Theo Bách khoa Tự điển triết học).
                                                                                                                     ( Nguồn. Wikipedia )
    
     Nếu như dựa theo định nghĩa trên và nhìn vào những tác phẩm do họa sĩ Q. My vẽ. Theo chủ quan có thể tạm thời xếp anh là họa sĩ thuộc trường phái siêu thực với một số lý do sau:
   
  
- Lấy cõi người ta làm chủ đề, chuyển tải tới người thưởng ngoạn với nội dung như là những câu chuyện kể phiêu bồng nhớ quên, không mạch lạc. ( Ý tưởng ).
- Cấu trúc tổng thể diễn đạt sự hỗn mang mông lung như bước vào cõi xa xăm nào đó chẳng liên quan gì với nhau. ( Bố cục tổng thể ). 
- Không gian hun hút kỳ ảo, huyền bí giống như từ miền ký ức kéo về trong cơn mê sảng. ( Chiều không gian ).
- Chủ thể được khắc họa ở trạng thái tâm lý bất định siêu hình, lưỡng diện đồng thể, dẫu là đơn độc hay quần tụ. ( Bản diện chủ thể ). 
- Những mảng chắp vá đa dạng có biên độ gần gũi của sắc màu, mô tả sự bấn loạn u uẩn nội tâm vật thể...( Màu sắc ).
- Mặc dầu hình thể có phần méo mó dị dạng mô tả sự bất ổn tâm lý, vượt thoát ra khỏi sự gò bó của luận lý nhưng không phải vì thế mà mất đi cấu trúc hội họa. ( Tạo dáng ).
- Dàn dựng hình thể, màu sắc theo chiều hướng lưỡng thể hoặc đa phương. ( Bố cục chi tiết ).
  

     Một vài điểm được nhận dạng khái quát trong những tác phẩm của họa sĩ Q. My. Mọi sự như thể được khơi nguồn từ một điều gì đó bí ẩn, huyền hồ nảy sinh từ nội tâm của họa sĩ. Nó thúc đẩy niềm khát vọng muốn tạo dựng một sự khác biệt đảo biến các hình thể bình dị trở thành siêu thực qua cảm súc nhạy bén nhất thời của tâm hồn, cũng từ đó mà đã tạo được hình dạng lãng mạn và lạ lẫm cho tác phẩm. Sự phát triển hình thể mới lạ mong thỏa mãn trí tuệ cũng như thị giác thưởng ngoạn đã hình thành một cách lý luận để giải thích cho những dữ kiện chủ quan, biện minh cho kết quả đã tạo dựng trên mặt bố mà họa sĩ đã dày công thể hiện.


Một số tác phẩm của họa sĩ Q. My.
   
     
1 - Chuông nguyện hồn ai. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 60cm x 90cm. Năm vẽ: 2000. Chữ ký góc trái dưới.



2 - Khúc nghê thường. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 60cm x 90cm. Năm vẽ: 1999. Chữ ký góc phải dưới. 



3 - Nỗi niềm. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 60cm x 90cm. Năm vẽ: 2000. Chữ ký góc trái dưới.



4 - Soi và suy tưởng. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 60cm x 90cm. Năm vẽ: 2000. Chữ ký góc phải dưới.



5 - Thoát tuc.  
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 60cm x 90cm. Năm vẽ: 1999. Chữ ký góc trái dưới.



6 - Mẫu tử. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 60cm x 90cm. Năm vẽ: 1999. Chữ ký góc phải dưới.



7 - Tình si.  
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 60cm x 90cm. Năm vẽ: 2000. Chữ ký góc trái dưới.



8 - Tình trên non cao. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 60cm x 90cm. Năm vẽ: 2000. Chữ ký góc trái dưới.



9 - Cô gái cầm quả táo và con rắn. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 55cm x 80cm. Năm vẽ: 1999. Chữ ký góc phải dưới.


10 - Cầm ca. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 55cm x 80cm. Năm vẽ: 1999. Chữ ký góc trái dưới.



11 -  Đêm trung thu. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 55cm x 80cm. Năm vẽ: 1999. Chữ ký góc trái dưới.




12 - Tuổi hồng. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 55cm x 80cm. Năm vẽ: 1999. Chữ ký góc phải dưới.



13 - Áo trắng. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 45cm x 52cm. Năm vẽ: 2000. Chữ ký góc trái dưới.



14 - Hồng nhan. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 50cm x 60cm. Năm vẽ: chưa rõ. Chữ ký góc phải dưới.


15 - Cõi. 
Sơn dầu trên giấy dày. Kích thước 80cm x 110cm. Năm vẽ: 2000. Chữ ký góc phải dưới.

     Chưa thể biết rõ về tên họ, lý lịch và sự nghiệp của họa sĩ này. Nhưng qua 15 tác phẩm do anh sáng tác trong hai năm 1999 và 2000 được lấy làm mạch dẫn trong bài, cũng một phần nào cho thấy được tài hoa và nỗi đam mê hội họa của anh. Toàn bộ những tác phẩm nêu trên đều vẽ bằng sơn dầu trên giấy dày, không thấy tác phẩm nào của anh thực hiện trên vải bố. Một điểm khác lạ, hơi không bình thường. Đa phần các họa sĩ vẽ sơn dầu rất ít khi sử dụng giấy làm nền cho tác phẩm vì không có độ bền, trừ trường hợp ở vào hoàn cảnh khó khăn. Rất tiếc là không có nguồn nào mà tham khảo để hiểu rõ về nhân thân, sinh hoạt mỹ thuật trong xã hội, cũng như có xuất hiện thêm những tác phẩm khác của anh trên họa trường nữa không? Đó cũng là điều trăn trở...

Cauminhngoc.
Người lưu giữ và giới thiệu.
06/16/2015

Chủ Nhật, 30 tháng 8, 2015

NỮ HỌA SĨ NGÔ NGỌC ANH và " TRẠO CA THANH TẠI THỦY VÂN GIAN ".

“ TRẠO CA THANH TẠI THỦY VÂN GIAN ”.

15 Tháng 3 2014 lúc 12:36
“  Trạo ca thanh tại thủy vân gian ”.
   棹   歌  声(聲) 在  水   雲  間[间].



                                             Hình 01.  Ngô ngọc Anh. Mực nho trên giấy xín chỉ.
                                       Kích thước: 59cm x 119cm. Vẽ năm Quý Sửu.  癸丑 (1973).



                       Hình 02. " Trạo ca thanh tại thủy vân gian ".
                                            棹  歌 声 在 水  雲 間

Diễn ý:  Tiếng mái chèo khua như tiếng hát vang vọng giữa trời mây nước.

                          Tạm dịch thơ:      
                                    " Chèo khua ngân tiếng lưng trời.
                                      Núi chen mây nước bè đời rong chơi! "
                                                                                   (Cauminhngoc)

      Nữ họa sĩ Ngô ngọc Anh là một trong những đệ tử thuộc lớp thứ nhất của Họa sư Lương thiếu Hàng. Ông Lương là lớp người Hoa sang lập nghiệp tại Việt Nam ở khoảng sau nửa đầu thế kỷ 20. Vốn là lớp họa sĩ cựu học có danh phận, vẽ rất nhiều tác phẩm đẹp. Nhưng khi thấy phong cách linh hoạt của họa phái Tân Lĩnh Nam về dụng bút và màu nên đã theo học và ông đã đem sở học này mở lớp truyền bá cho những người Hoa yêu thích tranh thủy mặc vẽ theo lối cách tân này tại Miền Nam Việt Nam. Họa phái tân thời này hoạt động rất mạnh và đã tạo dựng được uy tín  trong cộng đồng người Hoa tại Cholon. Hiện nay lớp đệ tử hàng thứ nhất đã dần mai một vì tuổi tác như: Lý tùng Niên, Triệu Vĩ Hùng, Ngô ngọc Anh (nữ), Mạc ái Hoàng (nữ)..v.v... Những lớp hậu bối của phái Tân Lĩnh Nam Cholon vẫn còn đang tiếp tục phát triển và cũng đã lôi cuốn được thêm một số người Việt yêu thích thể loại tranh này.
   
     Tác phẩm " Trạo ca thanh tại thủy vân gian " này vẽ theo góc nhìn  " Cao viễn". Bức họa gần như thuần mặc, có pha nhuộm, điểm một chút màu hồng, nhưng nay đã phai lẫn vào sắc giấy lâu năm nên chỉ còn thấy lờ mờ. Tác phẩm phô diễn nội dung sơn thủy hùng vỹ hữu tình. Toàn cảnh là một vùng thâm sơn hoang vu với những đỉnh núi cao xa tít tắp lẩn khuất khi mờ khi tỏ trong sương mù... phía dưới chân rặng núi là một đoạn sông dài có giòng chảy khúc khuỷu uốn lượn giữa hai bên vách núi sừng sững cao vời vợi. Tất cả như muốn lấn ép cả giòng chảy. Không phải như thế mà mất đi giòng sông. Nó vẫn cứ an nhiên mà tồn tại, hỗ trợ cho sự sống của muôn loài và trong đó có cả sự hòa nhập của con người. Thiên nhiên, cái nôi của sự sống cho dẫu có nhọc nhằn gian khổ cho việc mưu sinh. Nhưng nó chứa đựng một cái gì đó chân chất, lặng thầm và thanh thản…

      Với bút pháp vững vàng, dụng mặc và điểm xuyết hợp lý tạo được sự ảo thị cho nguời xem. Phái nữ mà vẽ được như thế cũng không thấy bao nhiêu…


MỘT SỐ ẢNH CHỤP CHI TIẾT.


                                                        Hình 03.

                                                         Hình 04.


                                                  Hình 05.




                                                  Hình 06.

      Phái Tân Lĩnh Nam do Triệu thiếu Ngang khởi xướng. Chuyên sử dụng bút lông sơn mã. Khai thác độ cứng của lông ngựa ( bút lông sơn mã ) vì nó tạo được sức bung khi dứt mạch bút, làm cho người thưởng ngoạn thấy được sự sắc xảo, mềm mà mạnh mẽ của từng nét...Chủ đề chính của họa phái này là hoa điểu và thảo trùng có màu sắc rất đẹp, phong phú và đa dạng, rất cuốn hút người thưởng lãm. Đôi khi cũng có vẽ tranh sơn thủy. Mặc dù đã có sự cách tân trong thuân pháp nhưng về màu sắc không thể thao túng như tranh hoa điểu bởi bản chất đơn giản của cảnh vật thiên nhiên.
   
      I - Sự cách tân trong thuân pháp vẽ hoa điểu và thảo trùng.
            Phái Tân Lĩnh Nam của họa gia Triệu thiếu Ngang đã tạo ra một bước ngoặt lớn trong nền hội họa truyền thống Trung Quốc. Ông đã khởi xướng một kỹ thuật dụng mực và bút đặc biệt và mới lạ. Với phương pháp ép nhiều tầng màu trong một lần lấy mực.... Khi xuống bút, ngòi lông được ấn mạnh xuống mặt giấy làm cho các các tầng màu đẫm nước trong bụng bút bị tác động cùng một lúc, thúc ép hòa lẫn nhau ở cùng một thời điểm tạo ra mảng màu có nhiều sắc độ loang tự nhiên trên giấy. Chỗ có chỗ không. Chỗ đậm chỗ nhạt rất sinh động. Phái Tân Lĩnh Nam này cũng không sử dụng các nét viền quanh vật thể để định dạng mà dùng các loại bút có ngòi lông lớn nhỏ khác nhau với kỹ thuật vạch, điểm, vuốt và nhấn bổ sung cho cách tạo hình tinh tế, ảo diệu cho vật thể. Kỹ thuật này đã vô tình giúp cho sự phối sắc có biên độ cận nhau lan trên mặt giấy rất phong phú đa dạng không bị khô cứng như phương pháp tô nhiều lớp, nhiều lần của phái cổ nên hình dáng sự vật trông rất tự nhiên, rất hoạt.    trong từng mảng, từng nét vuốt và chấm phá...




Tranh. HS Triệu thiếu Ngang.  Sự hòa sắc rất độc đáo.(Nguồn Google).




Trương quýnh Sơ. Hoa.  Mực nho trên giấy xín chỉ. Kích thước 46cm x 34,5cm. Vẽ năm 1950.
Vẽ theo lối cổ.



Song ngư. Mực nho màu trên giấy. Kích thước: 52cm x 116cm. Năm vẽ 1960. 


               
 
            Uông sĩ Thận. Cúc thạch./ Trúc Mai.  Mực nho trên giấy xín chỉ. Kích thước: 30.5cm x 83cm.
                     Vẽ năm: Càn Long. Tân Dậu (1741). Tranh cổ.


Trọng Đỉnh. Hoa điểu. Mực nho màu trên lụa. Kích thước: 44cm x 105cm. Năm vẽ chưa rõ. Vẽ theo lối cổ.


       II - Sự canh tân trong thuân pháp vẽ sơn thủy. 
  Về thuân pháp đã tránh được sự nệ cổ. Khai thác việc nhuộm màu tạo phông nền, dùng mảng đậm nhạt, mờ ảo của sắc độ cùng nét xước rải, phối hợp chồng lấn lên nhau để mô tả cảnh vật theo luật viễn cận hiện đại. Về màu trong lối vẽ sơn thủy có vẻ như không được thành công như vẽ thảo trùng và hoa điểu. Có lẽ do màu sắc không phong phú và đa dạng như hoa lá. Một điều nữa không kém phần quan trọng là chưa tạo được bước ngoặt cá biệt như trong tranh hoa điểu, thảo trùng do vẫn còn vấn vương, chưa thoát hẳn ra được những thuân pháp chung chung, truyền thống và giống với một số họa gia khác về cách sử dụng độ loang của mực...



Lý tùng Niên. Sơn thủy. Mực nho trên giấy xín chỉ. Kích thước 58cm x 80cm. Năm vẽ : Trước 1975. 


Trùng cát cư sĩ. Sơn thủy. Mực nho trên giấy xín chỉ.  Kích thước 26cm x 98cm. Giap Thân (1944) - 
Vẽ theo lối cổ.


                                                     
Trùng cát cư sĩ. Mỹ nhân. Mực nho trên giấy xín chỉ.  Kích thước 31cm x 88cm. Giap Thân (1942) - 
Vẽ theo lối cổ.

Chưa rõ. Sơn Thủy. Mực nho trên giấy xín chỉ. Kích thước 19cm x 36cm. Vẽ năm Quí Mùi (1943).
Vẽ theo lối cổ.



NGUYỄN TRÍ MINH. Phong cảnh. Sơn dầu trên bố. Kích thước: 100cm x 162cm. Vẽ trước 1975.
Một lối vẽ rất gần gũi với tranh thủy mặc Trung Quốc.

     Trong phạm vi nhỏ hẹp của bài viết này ta có thể tạm thời lấy hai tác phẩm vẽ sơn thủy. Một của họa sĩ Lý tùng Niên và một của nữ họa sĩ Ngô ngọc Anh, ở phần trên làm tiêu biểu, để một phần nào hiểu thêm về sự canh tân về thuân pháp vẽ sơn thủy của họa phái Tân Lĩnh Nam Cholon....


Lưu ý: Những tác phẩm được dẫn trong bài có ẩn chữ nổi "Cauminhngoc" là sở hữu của người viết. Ngoài ra những tác phẩm minh họa khác đều có ghi chú nguồn rõ ràng ở ngay dưới bức tranh.

Cauminhngoc
08/08/2015.